روایتی از ورود تلویزیون به ایران و مشهد | جعبه‌ای که جادو کرد
۵۲ سال است که جام جهان‌نما در خانه مشهدی‌ها اتراق کرده است.
«جیووانی‌کازلی» نخستین جرقه را برای کشف راز جعبه جادو می‌زد. این دانشمند ایتالیایی در ۱۶۱ سال پیش توانست با استفاده از سیستم دستگاه تلگراف نقوش و تصاویر را مخابره کند.
سال‌ها طول کشید تا این دستگاه برای انتقال عکس آماده شود. اما «جان بیرد»، پژوهشگر اسکاتلندی، نخستین کسی بود که با کمک ابزارآلات اولیه در سال ۱۹۲۲ میلادی دستگاهی ساخت که برای اولین‌بار انتقال تصویر را امکانپذیر می‌کرد؛ تصویری که فقط می‌توانست از یک اتاق به اتاق دیگر ارسال شود. جان بیرد دست از تلاش برنداشت تا توانست در ۱۷آوریل سال ۱۹۲۶ (در چنین روزی) نخستین تصویر تلویزیونی را برای انجمن سلطنتی انگلستان به نمایش بگذارد. کمتر از صد سال از اختراع این جعبه جادو می‌گذرد و اکنون این وسیله الکترونیکی به یکی از لوازم اصلی زندگی مردم در سرتاسر جهان تبدیل شده است.
پای این اسباب سرگرمی در سال ۱۳۳۷ خورشیدی به ایران باز شد. نخستین فرستنده در این سال بر فراز هتل هیلتون نصب گردید تا افرادی که گیرنده امواج تلویزیونی داشتند بتوانند تصاویر ارسالی را ببینند. درباره اینکه چه کسی نخستین گیرنده را به ایران وارد کرده است، اطلاعات دقیقی در دست نیست. چه‌بسا لوکس‌پسندانی که به اروپای متجدد رفت‌وآمد داشته‌اند با دیدن جعبه جادو دل به آن بسته و آن را به ایران آورده باشند، اما تا زمانی که فرستنده‌ای در کار نباشد، جعبه جادو فقط برفک نمایش می‌دهد و کاربری دیگری جز زینت ندارد.
تولید تلویزیون در ایران
با ساخت فرستنده بازار واردات گیرنده‌های امواج هم قوت گرفت. این روند خیلی طول نکشید و ایرانی‌ها با مشارکت شرکت‌های خارجی شروع به تولید این دستگاه‌ها کردند. شرکت گسترش صنایع پیام در سال ۱۳۴۱ برای تولید تلویزیون‌های سیاه‌وسفید با نام تجاری (بلموند) تأسیس شد تا نخستین دستگاه‌های تولید ایران را به بازار عرضه کند. بازار خوب فروش این محصول کار را به جایی رساند که در سال «۱۳۴۸» در ایران حدود «هشت تولیدکننده داخلی» وجود داشته و با کمک دانش خارجی از آمریکا، اروپا و ژاپن «تولید تلویزیون» در کشورمان شروع شود. البته در ابتدای راه تلویزیون‌های سیاه‌وسفید بازار رقابت را از آن خود کردند تا اینکه در سال ۱۳۵۵ تولیدکنندگان جام‌جم ایرانی، تولید و ساخت اولین «تلویزیون‌های‌رنگی» را آغاز کردند.
ورود تلویزیون به مشهد
از سوی دیگر فرستنده‌های جام جهان‌نما یکی‌یکی افراشته می‌شدند و شهر‌به‌شهر می‌رفتند. در سال۵۰ قرن گذشته شهر‌های تبریز، ارومیه، کرمانشاه و بندرعباس صاحب فرستنده امواج شده بودند. مشهد هم در مهرماه سال۵۰ خودش را به جمع تلویزیون داران رساند. با شروع‌به‌کار فرستنده مشهد، بازار تبلیغات برای فروش دستگاه‌ها در این شهر داغ شد.
در آن زمان جعبه جادو پای ثابت تبلیغات روزنامه‌ها بود. اگر روزنامه‌های آن زمان را ورق بزنیم، به‌خوبی متوجه این سیر خواهیم شدو داغی بازار خریدوفروش تلویزیون در مشهد را می‌بینیم.
تعداد آگهی‌ها در آبان‌ماه سال۵۰ روزبه‌روز متنوع‌تر می‌شد و تولیدکنندگان و فروشندگان این بازار تازه را از دست نمی‌دادند. به‌همین‌دلیل انواع مارک‌های ایرانی و خارجی در این جمع حاضر بودند تا مخاطبان را اقناع کنند که هر جور شده یک جعبه جادو را به خانه خود ببرند. مارک‌های شهاب، بلر، شارب لورسن، بلا پونکت، گروندیک، آرتی‌آی و هیتاچی از انواع مارک‌هایی بود که تبلیغاتشان در روزنامه‌ها به چاپ می‌رسید. بسیاری از فروشنده‌ها و تعمیرکاران تلویزیون در خیابان‌های دانشگاه و امام خمینی فعلی که جزو خیابان‌های جدید و به‌روز آن زمان بود افتتاح می‌شد. آن زمان تعمیرگاه و نمایشگاه تلویزیون فیلیپس در مشهد در روزنامه خراسان آگهی به چاپ رساند که نسل اول تلویزیون‌ها را به‌خوبی نشان می‌داد.
ورود تلویزیون‌های کمدی لوکس
تلویزیون‌های کمد‌دار که نسل پدران و پدربزرگ‌های ما به‌خوبی آن‌ها را به‌خاطر دارند شبیه به یک کالای لوکس و ارزشمند به یکی از مهم‌ترین وسایل خانه تبدیل می‌شدند. از سوی دیگر برنامه‌های تلویزیونی آن‌قدر به‌نظر مهم بود که هر روز در روزنامه‌های آن زمان به چاپ می‌رسید. این برنامه‌ها از ساعت۱۶:۳۰ شروع می‌شد و تا ساعت ۲۳ ادامه پیدا می‌کرد تا اسباب سرگرمی مردم را فراهم کند.
تلویزیون در آگهی روزنامه‌ها
در نگاهی دیگر به تبلیغات تلویزیونی در مطبوعات، به برند هیتاچی برمی‌خوریم که آگهی آن در آبان همان سال در جراید به چاپ رسیده و تلویزیون ۲۴اینچ تمام‌ترانزیستوری را تبلیغ کرده است که نشان می‌دهد چه نکاتی در خرید تلویزیون اهمیت داشته است.
در این تبلیغ اشاره شده که تصویر و صدای تلویزیون‌های شهاب هیتاچی فوری و فوق‌العاده روشن است یا مصرف برق این تلویزیون‌ها یک‌چهارم دستگاه‌های معمولی است یا این گیرنده‌ها به علت استفاده از ترانزیستور‌های سیلیکونی گرم نمی‌شوند و عمر آن‌ها طولانی است و تعمیرات آن‌ها یک‌بیستم تلویزیون‌های معمولی است و در هفت مدل عرضه می‌شود. پس معلوم می‌شود که نسل اول تلویزیون‌های ایرانی مشکلاتی مانند تأخیر در تصویر و صدا، مصرف برق زیاد، داغ شدن و تعمیرات زیاد داشته‌اند.
در آگهی دیگری نیز قرعه‌کشی عامل ترغیب مخاطبان بوده و جایزه‌هایی مانند سفر به اروپا و بازدید از کارخانه‌های شاوب لورنس در آلمان برای نفر اول، دو دستگاه تلویزیون برای نفر دوم و پنج دستگاه رادیو برای نفر سوم در نظر گرفته شده است.
در امکانات این نوع تلویزیون هم قید شده است که تکنیک تیونر الکترونیک اتوماتیک شش کانالی را دارد که به بیننده امکان می‌دهد با فشار دادن یک دکمه بدون احتیاج به تنظیم مجدد تصویر درآن‌واحد کانال موردنظر شما را انتخاب کند.
آن‌هایی که کانال‌های تلویزیون را با پیچاندن تغییر داده‌اند خوب می‌دانند که دکمه‌ای شدن کانال‌ها چه نعمتی بوده است، ولی برای نسلی که از ابتدا با کنترل تلویزیون سروکار داشته است به نظر خنده‌دار می‌آید که یک نفر برای تغییر کانال مجبور باشد تا پای دستگاه برود.
ناگفته نماند در کنار تلویزیون بازار خرید آنتن هم در مشهد داغ شده بود که شاید در یک مجال دیگر باید به آن پرداخت.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
